شرکت نورالینک (Neuralink) که به دست ایلان ماسک تاسیس شده، می‌خواهد با استفاده از توسعه تراشه مغزی محدودیت‌های ارتباطی بین انسان و کامپیوتر را بردارد تا در نهایت افراد بتوانند با استفاده از آن و اتصال مغزشان به اینترنت، کنترل وسایل دیجیتال را با مغز در دست بگیرند.
در ادامه به معرفی شرکت نورالینک، ساختار تراشه مغزی این کمپانی، نحوه کار، استفاده و کاربردهای آن و در نهایت نگرانی‌های مرتبط با آن می‌پردازیم.
معرفی شرکت نورالینک
شرکت نورالینک در سال ۲۰۱۶ تأسیس شد و از آن زمان تاکنون در حال کار کردن روی این روش ارتباطی نوین است. این شرکت یکی از شرکت های عجیب و آینده‌نگرانه ایلان ماسک محسوب می شود که هدف آن توسعه و ایجاد فناوری‌های ارتباطی عصبی و ایمپلنت‌های مغزی واسط مغز و دستگاه‌های مختلف مثل همین تراشه مغزی است. درضمن این شرکت دستگاهی شبیه به چرخ خیاطی ساخته است که می تواند رشته‌های بسیار نازک به قطر ۴ تا ۶ میکرومتر را در مغز ایمپلنت کند.
نورالینک که در حال حاضر با عصب‌شناسان برجسته دانشگاه‌های معتبر مختلف همکاری میکند، با سرمایه ۱۵۸ میلیون دلاری در سانفرانسیسکو تاسیس شده است. این شرکت با شرکت پژوهشی OpenAI که در زمینه توسعه هوش مصنوعی بی‌خطر برای خدمت‌رسانی به بشر فعالیت میکند، نیز مشارکت دارد.
تراشه مغزی نورالینک چیست؟
این تراشه از طریق جراحی در مغز قرار می‌گیرد و افراد از طریق آن می‌توانند با دستگاه‌های مختلف ارتباط برقرار کنند و حتی آن‌ها را کنترل کنند. در ضمن این تراشه می‌تواند به مطالعه سیگنال‌های الکتریکی مغز و دستیابی به راه‌حل‌های مناسب برای معالجه انواع بیماری‌ها و مشکلات مغزی نیز کمک کند.
افراد برای استفاده از فناوری ارتباط مغزی نورالینک که ظاهرا قرار است در سال ۲۰۲۲ به‌صورت تجاری عرضه شود، باید اجازه دهند تراشه‌ای به نام N1 با قطر ۸ میلی‌متر و به‌اندازه یک سکه در مغز آن‌ها قرار گیرد. این تراشه دارای چند رشته سیم دارای عایق است که درمجموع ۱۰۲۴ الکترود در خود جای داده‌اند.
طبق نظریه ارائه‌شده این الکترودها می‌توانند بر فعالیت مغز نظارت کنند و آن را به‌صورت الکتریکی تحریک کنند. داده‌های این تراشه به‌صورت بی‌سیم به کامپیوتر یا هر دستگاه دیگری که کاربر قصد کنترل آن را دارد، ارسال می‌شود. تراشه مغزی N1 توسط یک ربات به‌صورت خودکار و طی یک جراحی در جمجمه قرار می‌گیرد. سیم‌های N1 به گفته شرکت سازنده تنها ۱۰۰ میکرومتر ضخامت دارند که یک‌بیستم ضخامت یک تار موی انسان است. افرادی که می‌خواهند از این نورالینک استفاده کنند می‌توانند چند عدد از این تراشه‌ها را در مغز خود قرار دهند تا کنترل بخش‌های بیشتری از مغز را در دست بگیرند.
تراشه N1 چگونه کار میکند؟
تراشه N1 می‌تواند برای کنترل دستگاه‌های مختلف سیگنال‌های مختلف را از طریق مغز ارسال کنند یا آن‌ها را با همین روش دریافت کند. شرکت اعلام کرده است کاربران در حال حاضر می‌توانند از N1 برای استفاده از وسایل پایه مثل گوشی هوشمند، کامپیوتر و حتی با تایپ کردن تنها با فکر کردن بهره‌مند شوند.
برای آشنایی با نحوه کار تراشه مغزی ساخت نورالینک ابتدا باید بدانید که مغز برای انتقال اطلاعات به بخش‌های مختلف بدن از اعصاب استفاده میکند. اعصاب در مغز با پیوستن به یکدیگر شبکه بزرگی را تشکیل داده‌اند و با استفاده از سیگنال‌های شیمیایی به نام ناقل‌های عصبی یا نوروترانسمیتر (Neurotransmitter) با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. این واکنش باعث ایجاد میدان الکتریکی می‌شود و شما می‌توانید با قرار دادن الکترودها در نزدیکی یکدیگر این واکنش‌ها را ثبت کنید.
الکترودهای بکارگرفته‌شده در N1 می‌توانند سیگنال‌های الکتریکی مغز را بفهمند و آن‌ها را به الگوریتم‌هایی تبدیل کنند که دستگاه‌های الکترونیکی بتوانند آن‌ها را بخوانند. تراشه نورالینک با این روش می‌تواند هر آنچه را که فکر می‌کنید، تشخیص دهد و بدون اینکه کلمه‌ای صحبت کنید یا کاری انجام دهید، روشی برای برقراری ارتباط با دستگاه موردنظرتان پیدا کند؛ بنابراین با این روش برای استفاده از دستگاه‌های مختلف حتی نیازی به استفاده از فرمان‌های صوتی هم نیست و می‌توانید تنها با فکر کردن آن‌ها را کنترل کنید.
هدف از ساخت تراشه N1، ثبت و تحریک برانگیختگی‌های الکتریکیمغز است. کاربرانی که قصد استفاده از نورالینک را دارند، می‌توانند تنها با استفاده از اپلیکیشن اختصاصی این فناوری مهارت‌های لازم را فراگیرند.
در حال حاضر مشخص نیست که فناوری‌های ارتباطی بی‌سیم مانند بلوتوث و سایر فناوری‌های مشابه برای تقویت سیگنال‌های داده استفاده می‌شوند یا نه؛ اما بی‌سیم بودن تراشه نورالینک است.
کاشت یا ایمپلنت تراشه N1 در مغز
با وجود اینکه برای کاشتN1 در مغز باید جمجمه سوراخ شود و سیم‌های زیادی در مغز قرار داده شود؛ اما این فناوری به‌قدری جذاب است که افراد زیادی خواهان استفاده از آن هستند. البته طبق گفته ماسک فرایند کاشت این تراشه به این سادگی هم نیست و انجام این کار به مهارت‌هایی نیاز دارد که حتی فراتر از مهارت‌های جراح‌های کاملاً حاذق و آموزش‌دیده برای این کار هستند.
به همین دلیل برای کاشت این تراشه از ربات استفاده خواهد شد. این ربات می‌تواند تراشه را در مدت کوتاهی و در محل دقیق مشخص‌شده از قشر مغز (لایه خارجی مغز) قرار دهد. این ربات برای اینکه جراحی بی‌خطری داشته باشد، کاملاً مطابق با قوانین وضع‌شده از سوی مقامات حوزه پزشکی عمل میکند و اصلاً نباید نگران این موضوع باشید.
ربات تراشه را با استفاده از یک میکروسکوپ و سوزن‌هایی به‌اندازه ۲۴ میکرون در مغز شما قرار می‌دهد (یک میکرون به‌اندازه یک میلیونیم یک متر است). این سوزن‌ها به‌قدری کوچک هستند که با چشم غیرمسلح به‌سختی قابل‌مشاهده هستند.
طبق اطلاعات ارائه‌شده از سوی شرکت، قرار دادن ۱۰ هزار الکترود در مغز امکان‌پذیر است. ربات جراح نورالینک طوری طراحی شده است که می‌تواند تراشه را بدون تماس با هیچ رگ یا شریانی در مغز قرار دهد. هر یک از الکترودها به‌گونه‌ای در مغز قرار داده می‌شوند که هیچ تماسی با رگ‌های خون‌رسان نداشته باشند.
این جراحی نیازمند ایجاد شکافی در مغز به قطر ۲ میلی‌متر است که قطر آن در فرایند عمل ۸ میلی‌متر هم می‌رسد. پس از اتمام فرایند جراحی قسمت سوراخ شده جمجمه با ماژول تراشه پوشانده می‌شود. طبق گفته ماسک مدت‌زمان این جراحی ۲ ساعت خواهد بود و بیهوشی جزئی هم برای آن کافی است. همچنین به گفته او پس از اتمام فرایند جراحی هیچ سیم یا آنتنی در بیرون از سر افراد باقی نخواهد ماند.
کاربردهای تراشه نورالینک
تراشه N1 نورالینک توانایی‌های بالقوه زیادی دارد و می‌تواند در حوزه‌های مختلف به اشکال گوناگون استفاده شود؛ از درمان بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با مغز گرفته تا ارتباطات و بهره‌مندی از هوش مصنوعی. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این فناوری به شرح زیر هستند:
درمان بیماری‌ها و مشکلات مرتبط با مغز
طبق گفته شرکت این فناوری در فاز اول عرضه خود برای اهداف پزشکی و درمانی استفاده و برای درمان بیماری‌هایی مثل صرع به‌کار‌گرفته می‌شود.
ماسک در مصاحبه‌ای مدعی شده تراشه N1 نورالینک حتی می‌تواند امکان بازیابی بینایی برای افرادی که اعصاب بینایی خود را از دست داده‌اند، نیز مفید واقع شود. او مدعی شده که این تراشه در اصل می‌تواند تمام مشکلات و بیماری‌های مرتبط با مغز را درمان کند که ادعای بسیار بزرگی است.
درضمن ماسک ادعا می‌کنند N1 می‌تواند برای بازیابی حافظه، قابلیت تکلم و حرکت اندام‌های فلج‌شده نیز استفاده شود. به گفته ماسک این فناوری قابلیت درمان بیماری اوتیسم و اختلال روانی اسکیزوفرنی یا روان‌پریشی را نیز دارد.
برقراری ارتباط
به دلیل ادغام شدن این تراشه با مغز انسان، افراد بهره‌مند از آن می‌توانند بدون نیاز به صحبت کردن با همدیگر، با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. هنوز مشخص نیست که برای استفاده از این فناوری باید زبان خاصی را فرابگیریم یا نه؛ اما به گفته ماسک شاید این امر ضروری باشد.در ضمن افراد می‌توانند با بهره‌مندی از تراشه مغزی نورالینک هر آنچه را که در ذهن دیگران می‌گذرد، بفهمند. قطعاً خواندن ذهن دیگران که بشر همیشه در رؤیاهای خود به دنبال آن بوده است، توانایی جذابی خواهد بود.
افراد با استفاده از این ایمپلنت مغزی می‌توانند موسیقی را نیز مستقیماً در مغز خود پخش کنند. برای انجام این کار سخت‌افزاری پشت گوش متصل می‌شود که برای پخش موسیقی با نورالینک ارتباط برقرار میکند.
با استفاده از تراشه شرکت نورالینک برای برقراری ارتباط دیگر نیازی به استفاده از وسایل فیزیکی ارتباطی ندارید. تصور کنید که بتوانید بدون نیاز با گوشی با دیگران تماس بگیرید. محقق شدن رویای دیرینه تله‌پاتی نیز در صورت گسترش استفاده از نورالینک، دور از ذهن نیست.
با N1 نورالینک استفاده از ابزارهای برقراری ارتباط مثل نوشتن جملات یا ضبط پیام‌های صوتی نیز دیگر ضرورتی ندارد؛ بنابراین مطمئناً زمانی که مجبور نباشیم برای برقراری ارتباط جمله‌ای را تایپ کنیم، سرعت ارتباطات به میزان قابل‌توجهی افزایش پیدا میکند البته فرایند درک افکار افراد و تبدیل آن‌ها به متن نیز کمی زمان می‌برد.
بهره‌مندی از قابلیت‌های هوش مصنوعی
ورود به حوزه هوش مصنوعی نیز با تراشه ایمپلنت نورالینک امکان‌پذیر است و با استفاده از این فناوری می‌توان از تعداد بی‌شماری از توانایی‌های بالقوه هوش مصنوعی بهره‌مند شد. در ضمن این تراشه می‌تواند با کمک قابلیت‌های هوش مصنوعی به معلولین شدید برای انجام کارهای ساده مثل کار کردن با گوشی یا کامپیوتر نیز کمک کند. در کل این قطعه میکروسکوپی می‌تواند زمینه ادغام بدون محدودیت هوش انسانی و هوش مصنوعی را فراهم کند.
قطعاً پس از عرضه رسمی تراشه مغزی نورالینک کاربردهای آن در آینده گسترش خواهد یافت؛ اما همان‌طور که گفتیم در حال حاضر هدف اصلی از استفاده از آن امکان‌پذیر کردن ارتباط بدون محدودیت و بدون مرز انسان با دستگاه‌های مختلف است.
نگرانی‌های مرتبط با تراشه N1 نورالینک
مطمئناً تراشه ایمپلنت مغزی نورالینک نیز مانند هر فناوری دیگری در کنار مزایای خود، معایبی هم دارد و استفاده از آن می‌تواند نگرانی‌هایی را ایجاد کند. مهم‌ترین نگرانی‌های مرتبط با این تراشه به شرح زیر هستند:
امکان سوءاستفاده برخی از افراد از قابلیت‌های هوش مصنوعی با استفاده از این فناوری
برخی از افراد معتقدند ممکن است استفاده انسان از N1 نورالینک، زمینه بهره‌مندی او از سطوح بالای توانایی‌های هوش مصنوعی را فراهم کند و به این صورت بشر توانایی‌های خطرناکی را به دست آورد.
عدم اطمینان کامل از بی‌خطر بودن N1 برای انسان
بی‌خطر بودن این تراشه برای انسان هنوز به‌صورت کامل ثابت نشده است و ماسک تازه اعلام کرده است که قصد دارد آزمایش‌های انسانی آن را در سال ۲۰۲۲ آغاز کند. در حال حاضر این تراشه تنها روی موش، میمون و خوک امتحان شده است؛ البته پس از قرار دادن تراشه N1 در مغز میمون، این حیوان توانست با مغزش کامپیوتر را کنترل کند! آزمایش این فناوری روی حیوانات نگرانی‌هایی را برای افراد مدافع حقوق حیوانات به وجود آورده است.
خطر سرقت اطلاعات شخصی و قرار گرفتن آن‌ها در اختیار هکرها
به دلیل اینکه برای استفاده از این تراشه مغز باید به اینترنت متصل شود، ممکن است هکرها به مغز شما دسترسی پیدا کنند و اطلاعات شخصی‌تان را مستقیم از مغزتان به سرقت ببرند. در حال حاضر هیچ تضمینی برای محافظت از افراد دارای N1 در برابر نفوذ هکرها به مغز آن‌ها وجود ندارد.
امکان آسیب تراشه به مغز
اگرچه طبق ادعای شرکت در هنگام قرار دادن تراشه N1 در مغز، آسیبی به شریان‌ها و رگ‌های آن نمی‌رسد، اما ظاهراً قرار است این قطعه حداقل ۱۰ سال در مغز افراد باقی بماند و ممکن است قرار گرفتن یک تراشه در مغز تا این مدت طولانی باعث آسیب دیدن و عفونی شدن مغز شود؛ البته افراد می‌توانند پس از گذشت ۱۰ سال N1 را به‌راحتی از مغز خود خارج کنند.
به هر حال تراشه مغزی نورالینک با تمام مزایا و معایب خود می‌تواند محدودیت‌های ارتباطی بشر را برطرف و زمینه درمان بسیاری از مشکلات و اختلالات مرتبط با مغز را نیز فراهم کند. این اختلالات و بیماری‌ها مشکلات فراوانی را برای افراد درگیر با آن‌ها ایجاد می‌کنند و کیفیت زندگی چنین افرادی را به میزان بسیار زیادی کاهش می‌دهند. امیدواریم تمام وعده‌های داده‌شده در مورد تراشه مغزی نورالینک درست باشد و این تراشه بتواند به یکی از مهم‌ترین فناوری‌های تاریخ بشر تبدیل شود.
